Điện thoại thông minh và mạng xã hội đã mang lại sự tiện lợi, khả năng kết nối và nguồn thông tin không giới hạn. Tuy nhiên, để nhận về những lợi ích đó, chúng ta phải trả một cái giá không hề rẻ: bị quá tải thông tin (overload).
Cậu có thấy mình thường xuyên kiểm tra điện thoại, lướt mạng xã hội trong vô thức, hay cảm thấy lo lắng khi bỏ lỡ thông tin nào đó không? Nếu có, bài viết này sẽ hữu ích.
Quá tải thông tin
Não bộ của chúng ta không được thiết kế để xử lý liên tục một lượng thông tin quá lớn. Nhưng các nền tảng mạng xã hội và ứng dụng lại được lập trình để giữ chân chúng ta càng lâu càng tốt. Họ liên tục “dội” thông báo, tin tức và nội dung mới mẻ khiến não chúng ta nhanh chóng bị quá tải.
Khi bị quá tải thông tin, cậu có thể gặp phải các tình trạng sau:
Giảm khả năng tập trung. Tâm trí dễ bị phân tán, khó tập trung vào một nhiệm vụ cụ thể.
Tăng mức độ căng thẳng và lo âu. Luôn cảm thấy áp lực phải cập nhật, phải phản hồi ngay lập tức, dẫn đến trạng thái lo lắng triền miên.
Mệt mỏi tinh thần. Cảm giác kiệt sức, uể oải dù không làm việc nặng nhọc về thể chất.
Giảm chất lượng giấc ngủ. Ánh sáng xanh từ màn hình và việc tiếp nhận thông tin trước khi ngủ ảnh hưởng đến chu kỳ giấc ngủ tự nhiên.
So sánh xã hội và cảm giác thiếu sót. Việc liên tục nhìn thấy cuộc sống “hoàn hảo” của người khác trên mạng xã hội có thể gây ra cảm giác tự ti, không hài lòng với bản thân.
Thiết lập ranh giới số
Có một cách hiệu quả để tránh gặp quá tải thông tin như trên, đó là thiết lập ranh giới số. Nghĩa là chủ động đặt ra những giới hạn và quy tắc rõ ràng cho việc sử dụng các thiết bị điện tử, mạng xã hội và các nền tảng kỹ thuật số khác.
Dưới đây là một số ví dụ về việc thiết lập ranh giới số.
1. Đặt ra khung giờ không công nghệ
- Buổi sáng: Tránh kiểm tra điện thoại ngay khi vừa thức dậy. Hãy dành 30-60 phút đầu tiên để làm những việc giúp cậu khởi động ngày mới một cách bình yên (thiền, tập thể dục nhẹ, đọc sách, chuẩn bị bữa sáng).
- Buổi tối: Thiết lập “giờ giới nghiêm” cho thiết bị điện tử. Ví dụ, không sử dụng điện thoại, máy tính bảng, laptop ít nhất 1-2 giờ trước khi ngủ. Thay vào đó, hãy đọc sách giấy, nghe nhạc nhẹ, hoặc trò chuyện với người thân.
2. Tắt thông báo không cần thiết
- Tắt thông báo đẩy (push notifications). Hầu hết các ứng dụng đều có thể tắt thông báo đẩy. Chúng ta chỉ nên giữ lại những thông báo thực sự quan trọng như cuộc gọi khẩn cấp, tin nhắn từ người thân,…
- Tắt rung/âm thanh thông báo. Chuyển điện thoại sang chế độ im lặng hoặc chỉ rung khi cần thiết. Điều này sẽ giúp cậu tránh bị gián đoạn liên tục.
3. Tạo khu vực không công nghệ
- Phòng ngủ: Biến phòng ngủ thành một không gian nghỉ ngơi thực sự. Hạn chế tối đa việc mang điện thoại, laptop vào phòng ngủ. Nếu cần dùng báo thức, hãy dùng đồng hồ báo thức truyền thống.
- Bàn ăn: Khi ăn uống, hãy cất điện thoại đi và tập trung vào bữa ăn, trò chuyện với những người xung quanh.
- Các hoạt động thư giãn: Khi đọc sách, tập yoga, đi dạo… hãy để điện thoại ở chế độ im lặng hoặc để xa tầm với.
4. Detox kỹ thuật số định kỳ
- Detox ngắn hạn: Dành một vài giờ, một buổi chiều, hoặc cả một ngày cuối tuần để hoàn toàn ngắt kết nối với các thiết bị điện tử.
- Detox dài hạn (nếu có thể): Trong các kỳ nghỉ, hãy cân nhắc việc hạn chế tối đa việc sử dụng điện thoại và mạng xã hội để thực sự nghỉ ngơi và tái tạo năng lượng.
5. Quản lý thời gian sử dụng mạng xã hội và ứng dụng
- Sử dụng ứng dụng theo dõi thời gian. Nhiều điện thoại thông minh có tích hợp tính năng theo dõi thời gian sử dụng ứng dụng. Cậu có thể đặt giới hạn thời gian cho từng ứng dụng.
- Dọn dẹp mạng xã hội. Bỏ theo dõi những tài khoản không mang lại giá trị tích cực, ẩn những nội dung vô nghĩa gây xao nhãng.
Thiết lập ranh giới số, chúng ta được gì?
Khi cậu chủ động thiết lập ranh giới số, cậu sẽ nhận thấy những thay đổi tích cực rõ rệt:
Giảm bớt lo âu, căng thẳng, cho phép não bộ được nghỉ ngơi.
Cậu sẽ dễ dàng tập trung hơn vào công việc, học tập và các hoạt động khác.
Nâng cao chất lượng các mối quan hệ, vì khi không bị phân tâm bởi điện thoại, cậu sẽ hiện diện nhiều hơn trong các cuộc trò chuyện và tương tác trực tiếp.
Giấc ngủ ngon hơn, ít mỏi mắt, và có nhiều thời gian hơn cho các hoạt động thể chất.
Khám phá lại sở thích của bản thân. Bởi cậu sẽ có thêm thời gian để đọc sách, học một kỹ năng mới, hoặc đơn giản là tận hưởng sự yên tĩnh. Nếu cậu cũng đang quan tâm đến việc khám phá chính mình thì tớ có một bài viết về chủ đề đó Ở ĐÂY.
QUAN TRỌNG: Chúng ta đều cần hiểu rằng, mạng xã hội rất giỏi trong việc lan truyền thông tin bề nổi, nhưng lại rất dở trong việc đưa ra bối cảnh. Những thành quả ngọt ngào mà mọi người khoe trên mạng xã hội chỉ là một phần rất nhỏ trong cuộc sống của họ, vì đằng sau đó là những nỗ lực mà họ hiếm khi cho chúng ta thấy. Bối cảnh không hiện diện, nhưng chúng ta phải luôn học cách nhìn được nó.
Cậu sẵn sàng chưa?
Thiết lập ranh giới số không phải là từ bỏ công nghệ, đặc biệt là đối với những công việc đòi hỏi chúng ta túc trực điện thoại thường xuyên. Nhưng thiết lập ranh giới số sẽ giúp ta học cách sử dụng công nghệ một cách có ý thức và lành mạnh. Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ nhất, kiên trì thực hiện, và cậu sẽ thấy tâm trí mình trở nên nhẹ nhõm, bình yên hơn rất nhiều.
Giải phóng tâm trí ngay bây giờ.